Soğutma Sistemleri
Soğutma, bir maddenin veya ortamın sıcaklığını, onu çevreleyen ortamın sıcaklığının altına indirmek ve orada muhafaza etmek üzere ısısının alınması işlemine denir.
Klima
Klima soğutma çevrimi kullanılarak bir ortamdan ısı çekmek (yani ortamın sıcaklığını azaltmak),fazla nemini alıp ortama taze hava sağlamak için tasarlanmış sistem veya mekanizmadır. İnsanların bulundukları çevre, ortam içinde sıcaklığın ayarlanabilmesi, bulunulan ortamın konforunu artırır. İnsanın rahat ettiği çevre sıcaklığı bir başka ifadeyle rahatlık sıcaklığı bulunan ortamdaki hava sıcaklığıyla havanın nem oranına bağlıdır. Aşırı nem aşırı sıcaklıktan daha rahatsız edicidir. Örneğin 40 °C sıcaklık ve %10 nispi neme sahip bir hava 30 °C sıcaklık %80 nispi neme sahip bir havaya göre daha iyidir , çünkü nem oranı arttıkça insan vücudunun sıcaklık karşısındaki reaksiyonu yavaşlar. Bu nedenle klimalarda yalnızca havanın soğutulması yeterli olmaz nem oranının da ayarlanması gerekir. Bu işlemlerin yapılmasına klimalandırma veya iklimlendirme denir. Bu amaçla kullanılan donanıma ise klima denir.
Klima sistemleri kullannım alanı olarak iki çeşit sayılabilir:
- Merkezi sistem klimalar
- Bireysel sistem klimalar
1 – Merkezi Sistem Klimalar:
Bu tür klimalar daha çok büyük binaların iklimlendirilmesi için kullanılır. Bir kazan ve radyatörlerden oluşan bir kalorifer tesisatına benzetilebilir. Kazan yerine bir soğutma grubu ve bir klima santrali, radyatörler yerine de havalandırma kanalları/menfezleri ve/veya fancoil v.b. cihazlar bulunmaktadır. Merkezi sistem klimalar, büyük ofis, plaza, alış-veriş merkezi, otel, hastane, sinema, spor salonu vb. büyük binalar ve bazı endüstriyel tesisler için ideal sistemlerdir. Adından da anlaşılacağı üzere bu sistemler havanın veya suyun merkezi olarak koşullandırıldığı sistemlerdir. Çoğunlukla profesyonel bir proje ofisi tarafından hazırlanan proje esas alınarak sistem oluşturulur ve bu projede her bir koşullandırılacak mekanın ihtiyaçları titiz bir çalışma sonucunda belirlenmektedir.
Sistemde kontrol edilen akışkan su ise (fan-coil, chiller) VWV, hava ise (klima santrali, damperler) VAV, soğutucu akışkan ise VRV/F (Değişken Soğutucu Akışkan Debili) sistemler olarak çeşitlendirilirler.
VRV/F (Değişken Soğutucu Akışkan Debili) Sistemler; tek bir dış üniteye (veya dış ünite grubuna) tek bir bakır boru hattı ile bağlanabilen çok sayıda iç ünite ile tüm bağımsız mekanlarda ısıtma ve/veya soğutma ve kısmi havalandırma yaparak istenilen iklim koşullarını, inverter teknolojisi ile soğutucu gaz miktarını kontrol ederek sağlayan klima teknolojisidir.
VRV/F (Değişken Soğutucu Akışkan Debili) Sistem Uygulama Alanları
Birbirinden bağımsız birden fazla bölgenin iklimlendirme ihtiyacının olduğu ve yük ihtiyacının sürekli değiştiği otel, hastane, rezidans, ofis, restoran, mağaza, tiyatro, sinema, villalar vb. tüm yapılar.
Cam giydirme cepheli yüksek binalar,
Mimari unsurların ön planda olduğu ya da dış cephesinde deformasyon istenmeyen tarihi yapılar,
Bina içinde soğutucu akışkan borularına göre çok büyük yer kaplayan hava kanallarının geçirilmesinin zor olduğu yapılar,
Mevcut ısıma-soğutma tesisatın yetersiz kaldığı ve tadilat gerektiren yapılar,
Mekanik tesisata yeterince yer ayrılamayan, soğutucu sistemin açık havaya (çatı,bahçe) konulması gereken yapılar,
Ayrı bölümlerdeki kiracı gruplarının kendilerine özel fatura istediği (harcanan enerji paylaşımı ve kontrolü) iş merkezleri, plazalar, Soğutma yüklerinin çok değişken olduğu oteller olarak özetlenebilir.
2 – Bireysel Sistem Klimalar
Pencere Tipi Split Klima
Ekonomik olarak düşünüldüğünde pencere tipi klimalar en uygun fiyatlı çözümlerdir. Montajı kolaydır ve gerektiğinde başka mekanlara kolaylıkla taşınabilirler. Ancak bu avantajlarına rağmen estetik olmayışından, ses seviyelerinin yüksek oluşundan ve elektrik tüketiminin fazla oluşundan dolayı konfor şartı istenen mekanlarda tercih edilmezler.
Duvar Tipi Split Klima
Bir iç ve bir dış üniteden oluşan bu klimalar oldukça düşük ses seviyesinde çalışırlar. İç ünitelerle dış ünite arasında bakır boru, elektrik kablosu, drenaj hortumu, izole ve bandajdan oluşan bağlantının yapılması gerekir. Montaj uzman kişiler tarafından yapılmalıdır. Duvar tipi split klimaların 7000 Btu/h ile 30000 Btu/h kapasiteler arasında değişik modelleri vardır. Konutlarda da problemsiz olarak kullanılabilmektedirler.
Multi Spilit Klimalar
Multi split, çoklu split anlamına gelir. Birebir split klimalarda olduğu gibi tek dış ünitesi bulunmaktadır. Buna karşılık birden fazla iç ünite bu tek dış üniteye bağlanmaktadır. Böylece dış ünitelerin yerleştirilmesinden doğacak yer sıkıntısı veya binanın dış yüzeyinde oluşacak görüntü kirliliği önlenmektedir.
Salon Tipi Split Klima
Salon tipi split klimalar, özellikle mağaza ve toplantı salonu gibi insan sirkülasyonunun fazla olduğu geniş mekanlar için ideal klimalardır. Yüksek hızlı ve güçlü fan sistemleri ile homojen hava dağılımını sağlarlar. Standart olarak ek ısıtıcı takviyelidirler. Bu sayede heat pump ısıtma sistemini destekleyerek düşük dış ortam sıcaklıklarında da sorunsuz çalışırlar.